„Dla dzieci kultura ludowa jest bardzo ciekawa,
lgną do niej i pragną ją poznawać.
W swej prostocie jest ona bliska potrzebom dzieci.”K.Gościcka-Kmieć
„Sztuka tradycyjna stanowi ważną część ogólnoświatowego dziedzictwa
nie dającą się niczym zastąpić w szeroko pojętej kulturze.”NN
Kultura ludowa to folklor i sztuka charakterystyczne dla społeczności zamieszkujących określone tereny. Wyrasta ona ze wspólnych doświadczeń historycznych, form gospodarowania i warunków życia. Na jej kształt wpływają również cechy etniczne i warunki środowiska przyrodniczego.
Sztuka ta rodzi się z intencji mieszkańców danego regionu i jest kształtowana przez życie, które wiodą w danym miejscu, obcowanie ze sobą oraz wychowanie, pracę i kontakt z przyrodą. Jest niejako związana na zawsze z ludźmi danego miejsca.
Aby poznać swoje korzenie, tożsamość, należy wrócić do sztuki ludowej, regionalnej i spróbować odkryć jej piękno, niepowtarzalność i naturalność.
Doskonałym sposobem na zapoznanie się z twórczością regionalną jest z pewnością bezpośrednie zetknięcie się z pracami rodzimych artystów, licznie zgromadzonymi w postaci zbiorów muzealnych.
Młodzież ze Szkoły Podstawowej nr 2 w Hrubieszowie miała okazję uczestniczyć w wyjątkowej lekcji muzealnej na temat „Sztuki ludowej regionu hrubieszowskiego”, przygotowanej przez Muzeum im. Ks. Stanisława Staszica w Hrubieszowie.
Podczas zajęć uczniowie poznali sztukę ludową swojego regionu. Dostrzegli wzajemną zależność pomiędzy wytworami sztuki ludowej, a ich zastosowaniem w codziennym życiu mieszkańców tych ziem. Sztuka ludowa bowiem oraz jej wytwory pełnią określoną funkcję w życiu wsi, a ich wartość artystyczna idzie w parze ze znaczeniem użytkowym.
Podstawowymi wyrobami rękodzieła ludowego są tkaniny, hafty i koronki, stroje ludowe, wyroby kaletnicze, kowalskie i odlewnicze, wyploty ze słomy, wikliny i korzeni, galanteria drewniana, meble oraz wyroby garncarskie i ceramiczne.
Obok zróżnicowania gwarowego jednym z podstawowych wyznaczników odrębności regionalnych był także strój ludowy. W regionie hrubieszowskim koszule wyróżniał prostokątny, wykładanym kołnierz, który przypominał znany dzisiaj wszystkim kołnierz marynarski. Koszule były dość bogato zdobione haftem, wykonanym sposobem krzyżykowym.
Szczególną role w szeroko pojętym folklorze zajmuje także plastyka obrzędowa.
Ludowa twórczość plastyczna związana z dawnymi obrzędami i praktykami magicznymi odgrywała ważną rolę w życiu ludu, wzbogacając jego duchowość i rozwijając wrażliwość estetyczną.
Przedmioty służące za rekwizyty czy symbolizujące treści kultowe lub magiczne były często dziełami zbiorowymi, przekazywanymi z rąk do rąk. Znaczenie wszystkich obrzędowych rekwizytów było ściśle związane z ważnymi treściami, mającymi podkreślić przesłanie obchodzonego zwyczaju.
Warto podkreślić, że obecnie podniesienie poziomu życia na wsi oraz coraz silniejsza potrzeba poczucia tożsamości lokalnej i regionalnej sprawia, że od kilku lat można zauważyć powrót do kultywowania tradycji, a także odradzanie się niektórych gałęzi sztuki ludowej.
Bardzo dziękujemy Dyrekcji oraz pracownikom Muzeum im. Ks. Stanisława Staszica w Hrubieszowie za bardzo ciekawe zajęcia, dotyczące folkloru regionalnego. Szczególne podziękowania kierujemy do pani kustosz Beaty Bitner, za jak zawsze dużą życzliwość i wspaniałą atmosferę podczas naszych wspólnych spotkań. 🙂
Organizator: nauczyciel plastyki i zajęć artystycznych – Agnieszka Ślażyńska
Opiekunowie: Anna Olejarz, Agnieszka Ślażyńska
Tekst: Agnieszka Ślażyńska
Foto: Agnieszka Ślażyńska, Anna Olejarz
