„Jest taki dzień w roku, kiedy wielu z nas stara się poznać swoje przeznaczenie. Już od najdawniejszych czasów szukaliśmy różnorodnych sposobów odkrycia przyszłości, a jednym z nich stały się wróżby, które miały prawdopodobnie największą moc. Dziś podchodzimy do nich z przymrużeniem oka, ale mają one w sobie coś niezwykłego, aurę niesamowitości i mocy sprawczej.”
Ostatni tydzień listopada tego roku stał się doskonałą okazją, aby uczestniczyć w wyjątkowych lekcjach w Muzeum im. Ks. Stanisława Staszica w Hrubieszowie, przedstawiających zwyczaje andrzejkowe w naszym regionie. Z zaproszenia na te wyjątkowe warsztaty, dotyczące poznawania kultury naszego regionu oraz dawnych zwyczajów, związanych z obchodami „Andrzejek” oraz „Katarzynek”, skorzystała młodzież Szkoły Podstawowej nr 2.
Zwyczaj wróżenia w „Andrzejki” był w Polsce zakorzeniony od dawna, a pierwsza wzmianka o nim, jako o zwyczaju utrwalonym, obecnym pochodzi z XVI wieku. „Andrzejki” to zwyczaj obchodzony nie tylko na terenach naszego kraju, ale też na obszarze Niemiec, Szwajcarii i w całej Europie Środkowo-Wschodniej.
Od wieków w noc św. Andrzeja młode panny zbierały się, aby dowiedzieć się, jaka będzie ich przyszłość. Panowie, ciekawi co ich spotka, zbierali się kilka dni wcześniej – w wigilię św. Katarzyny. Dawniej wróżby andrzejkowe traktowano niezmiernie poważnie, wróżono często indywidualnie, na osobności. Później czas ten spędzano razem w gronie panien na wydaniu. Mężczyźni mieli zaś surowy zakaz brania udziału we wróżbach.
Istotną część wieczoru andrzejkowego stanowiły wróżby, mające obecnie charakter zabawy. Lano na wodę ołów, obecnie leje się wosk. Z uformowanych w ten sposób figur przepowiadano przyszłość. Dziewczęta rzucały but za siebie, który odwrócony do drzwi noskiem zapowiadał szybkie zamążpójście. Co przyśniło się w wigilię świętego Andrzeja, to miało się spełnić.
Obecnie „Andrzejki” są przede wszystkim okazją do wspólnych spotkań i dobrej zabawy, także poprzez wróżby i oczekiwanie, co nam przyniesie przyszłość. Jest to jedna z ostatnich okazji w roku by hucznie się bawić i wesoło tańczyć. „Andrzejki” przypadają bowiem na czas przed Adwentem.
Kultywowanie tradycji „Andrzejek” jest jednocześnie źródłem szacunku dla tradycji i obrzędów ludowych. Wróżby pobudzają wyobraźnię, uczą kreatywności, pozwalają oderwać się od rzeczywistości i przenieść w świat marzeń i fantazji. Zatem, poprzez zabawę czekajmy cierpliwie na spełnienie wróżb…
Kierujemy serdecznie podziękowania dla pani kustosz Beaty Bitner prowadzącej zajęcia oraz Pana Dyrektora Muzeum im. ks. Stanisława Staszica w Hrubieszowie za możliwość uczestniczenia w tak ciekawych warsztatach, przybliżających historię i zwyczaje naszych przodków.
Uczestnicy warsztatów: uczniowie klasy 7B i klasy 7C Szkoły Podstawowej nr 2 w Hrubieszowie
Opiekunowie: wychowawczyni klasy 7B Agnieszka Ślażyńska, wychowawczyni klasy 7C Alicja Bas
Tekst i foto: Agnieszka Ślażyńska
